Dlaczego warto mówić o męskiej płodności?
Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), nawet 15–20% par w wieku rozrodczym doświadcza problemów z zajściem w ciążę. W około 40–50% przypadków przyczyna leży po stronie mężczyzny, np. w postaci obniżonej jakości nasienia, zaburzeń hormonalnych, infekcji lub nieprawidłowości anatomicznych.
Pomimo tych faktów, rozmowy o męskiej płodności często budzą dyskomfort, a samo badanie nasienia wciąż funkcjonuje jako temat tabu. Warto jednak podkreślić, że płodność to nie tylko sprawa kobiet – problem może dotyczyć obojga partnerów. A im szybciej zostanie postawiona diagnoza, tym większe szanse na skuteczne leczenie lub wsparcie rozrodu.
Świadome ojcostwo zaczyna się od odpowiedzialnego podejścia – a to oznacza również gotowość do przebadania własnej płodności.
Czym jest badanie nasienia?
Badanie ogólne nasienia (seminogram) z oceną morfologii plemników to podstawowe badanie pierwszego wyboru wykonywane w diagnostyce męskiej płodności. Jest całkowicie bezinwazyjne i bezbolesne, a jego wynik potrafi dostarczyć wielu informacji o stanie płodności mężczyzny.
Co ocenia seminogram?
W badaniu analizuje się m.in.:
- objętość, barwę ejakulatu,
- liczbę plemników w ml i całym ejakulacie
- ruchliwość plemników,
- żywotność plemników,
- morfologię plemników.
Ocena morfologii plemników pozwala na dokładną analizę budowy komórek rozrodczych oraz określenie proporcji między plemnikami prawidłowymi a tymi wykazującymi nieprawidłowości strukturalne. W badaniu ocenia się m.in. kształt i wielkość główki, wstawki oraz witki plemnika, a także identyfikuje niedojrzałe komórki spermatogenezy.
Jak wygląda procedura?
Przed badaniem należy zachować 2–7 dni wstrzemięźliwości seksualnej (brak wytrysku). Próbkę nasienia oddaje się najczęściej w specjalnym pomieszczeniu w klinice, zapewniającym komfort i prywatność. Placówki Klinik INVICTA oferują możliwość przyniesienia próbki z domu – pod warunkiem, że zostanie dostarczona w ciągu 30 minut w odpowiedniej temperaturze (ok. 37°C)
Wyniki są dostępne zwykle po 1–3 dniach i powinny być interpretowane przez lekarza – samodzielne czytanie norm bez kontekstu może prowadzić do niepotrzebnego stresu lub błędnych wniosków.
Kiedy warto wykonać badanie nasienia?
Badanie nasienia warto rozważyć w wielu sytuacjach – nie tylko w przypadku trudności z poczęciem dziecka. Oto najczęstsze wskazania
-
Po 12 miesiącach bezskutecznych starań o ciążę
Zgodnie z definicją WHO, o niepłodności mówimy wtedy, gdy para nie zachodzi w ciążę mimo regularnego współżycia przez co najmniej 12 miesięcy (lub 6 miesięcy, jeśli kobieta ma >35 lat). -
Profilaktycznie – przed rozpoczęciem starań
Coraz więcej par planuje rodzicielstwo świadomie. Warto wtedy sprawdzić nie tylko stan zdrowia kobiety, ale również jakość nasienia partnera. To pozwala działać szybko, jeśli pojawią się nieprawidłowości. -
Po przebytych chorobach lub urazach
Świnka (szczególnie w wieku dorosłym), COVID-19, długotrwała gorączka, urazy jąder czy przebyte infekcje mogą obniżyć jakość nasienia – czasem nawet trwale. Badanie pozwoli ocenić, czy wszystko wróciło do normy. -
Przed/po leczeniu onkologicznym
Chemioterapia i radioterapia niosą wysokie ryzyko uszkodzenia komórek rozrodczych. Dlatego zaleca się mężczyznom przed leczeniem onkologicznym wykonanie badanie nasienia, a idąc dalej, rozważenia zabezpieczenia komórek rozrodczych w banku – także wtedy, gdy planują późniejsze ojcostwo. -
W przypadku objawów zaburzeń hormonalnych
Brak libido, problemy z erekcją, ginekomastia, chroniczne zmęczenie – to tylko niektóre objawy mogące sugerować zaburzenia hormonalne. Mogą one mieć bezpośredni wpływ na produkcję plemników.
Czy badanie nasienia to powód do wstydu?
To jedno z najczęstszych pytań zadawanych przez pacjentów – i jedno z najłatwiejszych do rozwiania. Badanie nasienia to jedno z najprostszych i najbardziej dyskretnych badań, jakie można wykonać.
W nowoczesnych placówkach Kliniki INVICTA pacjent ma do dyspozycji osobny, prywatny pokój, w którym może oddać próbkę w komfortowych warunkach. Wcześniejsze umówienie wizyty na konkretną godzinę to rozwiązanie, które pozwala ograniczyć stres i zwiększyć komfort pacjenta.
Warto pamiętać, że personel medyczny wykonuje takie badania codziennie. Nie ma się czego wstydzić – wręcz przeciwnie – to oznaka odpowiedzialności.
Co dalej, jeśli wyniki są nieprawidłowe?
Nieprawidłowe parametry nasienia nie oznaczają automatycznie niepłodności. Często możliwe jest ich poprawienie – czasem wystarczy zmiana trybu życia, czasem konieczna jest suplementacja, leczenie hormonalne lub zabieg chirurgiczny (np. przy żylakach powrózka nasiennego).
Kolejne kroki zazwyczaj obejmują:
- konsultację wyników z lekarzem;
- wykonanie dodatkowych badań w nasieniu: fragmentacji DNA plemników, testu wiązania z hialuronianem, potencjału oksydacyjno-redukcyjnego nasienia;
- pogłębioną diagnostykę: badania hormonalne, USG jąder, badania genetyczne;
- wdrożenie leczenia lub modyfikację stylu życia.
- W wielu przypadkach możliwe jest znaczące poprawienie jakości nasienia w ciągu kilku miesięcy.
Podsumowanie
Męska płodność to istotny, choć wciąż niedoceniany element ogólnego stanu zdrowia mężczyzny. Przez lata temat ten był pomijany w dyskusjach społecznych i medycznych, często traktowany jako temat wstydliwy lub niewygodny. Tymczasem jakość nasienia nie tylko wpływa na możliwość poczęcia dziecka, ale może być również wczesnym sygnałem wielu zaburzeń zdrowotnych – od problemów hormonalnych po choroby układu rozrodczego.
Współczesna medycyna oferuje coraz bardziej zaawansowaną diagnostykę oraz skuteczne metody wspomagania rozrodu, także w przypadkach, które w przeszłości wydawały się nieuleczalne.
Jeśli Ty lub Twoja partnerka rozważacie wykonanie badania nasienia – nie odkładajcie tej decyzji na później. Świadomość swojego stanu zdrowia to nie tylko dojrzałość, ale również szansa na zaplanowanie przyszłości zgodnie z własnymi marzeniami i możliwościami.
Zrób pierwszy krok. Zadbaj o siebie. Zadbaj o przyszłość.
