Rana po cc – jak o nią dbać na każdym etapie jej gojenia?

Rana po cesarskim cięciu to nie tylko ślad na skórze, lecz także miejsce, które przez wiele tygodni wymaga uważnej pielęgnacji. Od pierwszych dni po operacji aż do momentu, gdy blizna blednie i mięknie, zmienia się zarówno jej wygląd, jak i potrzeby. Sprawdź, co jest typowym etapem gojenia, jak dbać o ranę w domu, czego unikać, a także kiedy zmiany w okolicy blizny wymagają konsultacji z lekarzem.

Jak wygląda rana po cesarskim cięciu w pierwszych dniach?

W pierwszych dniach po cesarskim cięciu rana zwykle jest dość „świeża” z wyglądu – zaczerwieniona, lekko obrzęknięta i tkliwa przy dotyku czy zmianie pozycji. Zazwyczaj znajduje się nisko, tuż nad linią włosów łonowych, biegnie poziomo i jest przykryta opatrunkiem. Pod nim widać założone szwy (nierozpuszczalne lub rozpuszczalne) albo metalowe zszywki. Skóra może być w tym miejscu pofałdowana, nierówna. Wokół rany możesz czuć ciągnięcie, pieczenie lub tępy ból, który nasila się przy kaszlu, śmiechu, wstawaniu z łóżka czy podnoszeniu dziecka. W pierwszych dniach gojenia naturalne jest też delikatne sączenie się jasnej, lekko żółtawej wydzieliny. Skóra może być cieplejsza niż w innych okolicach, a sama blizna – wyraźnie różowa lub czerwonawa.

Co jest typowe w trakcie gojenia rany po cc i nie musi od razu oznaczać problemu?

W kolejnych tygodniach możesz zauważyć, że okolica cięcia zachowuje się różnie: raz swędzi, innym razem delikatnie mrowi albo jest mniej czuła. To często efekt gojenia oraz regeneracji drobnych zakończeń nerwowych przeciętych podczas zabiegu, dlatego przejściowe drętwienie czy uczucie ciągnięcia bywa normalne. Sama blizna może też przez pewien czas wyglądać na twardszą lub lekko wypukłą, zanim zacznie mięknąć i blednąć. Ważne, by obserwować kierunek zmian: jeśli z dnia na dzień jest spokojniej, to zwykle dobry znak, a gdy objawy wyraźnie się nasilają (szczególnie ból, zaczerwienienie, ocieplenie), warto wrócić do listy sygnałów alarmowych i skonsultować się z lekarzem.

Higiena rany po cc – co wolno, a czego lepiej unikać?

Rana po cc jest początkowo osłonięta jałowym opatrunkiem. Po jego zdjęciu możesz myć okolicę cięcia pod prysznicem: letnią wodą, z użyciem łagodnego środka myjącego, bez intensywnego pocierania. Skórę najlepiej delikatnie osuszyć ręcznikiem (przykładając, a nie trąc!) lub pozwolić jej wyschnąć. Dobrze jest też nosić przewiewną bieliznę i luźniejsze ubrania, żeby nic nie uciskało blizny.

W codziennej pielęgnacji ważna jest dezynfekcja okolicy rany. Zamiast „domowych” sposobów (np. spirytusu, jodyny) lepiej sięgać po nowoczesne preparaty antyseptyczne, przeznaczone do skóry i błon śluzowych, np. octenisept® w sprayu. To środek dezynfekujący o szerokim spektrum działania, często stosowany pomocniczo przy ranach po zabiegach chirurgicznych, w tym po cesarskim cięciu. Dzięki połączeniu oktenidyny z fenoksyetanolem zmniejsza liczbę drobnoustrojów w miejscu cięcia, a tym samym wspiera naturalny proces gojenia i pomaga ograniczyć ryzyko infekcji. Wygodna forma sprayu ułatwia równomierne pokrycie szwów i skóry, co jest dużym plusem, gdy trudno się schylić czy przyjąć wygodną pozycję.

Czego unikać? Przede wszystkim samodzielnego „eksperymentowania” z maściami, kremami i olejkami bez konsultacji z personelem medycznym, moczenia rany w gorącej kąpieli, korzystania z basenu lub sauny, a także drapania, pocierania i przyklejania plastrów bez potrzeby.

Warto też uważać na ciasną bieliznę i ubrania, które ocierają okolicę cięcia oraz zatrzymują wilgoć. Nie przyspieszaj na siłę złuszczania strupków ani nie odrywaj ich, nawet jeśli swędzą, bo łatwo w ten sposób naruszyć świeżo gojącą się tkankę. Jeśli masz wątpliwości, czy możesz już wrócić do konkretnej aktywności (np. ćwiczeń, dłuższych spacerów), dopytaj o to położną lub lekarza.

Ruch i codzienne czynności po cc – jak nie przeciążać okolicy cięcia?

W pierwszych tygodniach po cesarskim cięciu rana goi się nie tylko na zewnątrz, dlatego ważne jest też to, jak poruszasz się na co dzień. Staraj się wstawać i kłaść się bokiem (z podparciem rękami), żeby nie napinać brzucha na wprost. Przy kaszlu, kichaniu lub śmiechu możesz delikatnie podeprzeć okolicę cięcia dłonią albo małą poduszką – to zmniejsza uczucie ciągnięcia. Unikaj dźwigania cięższych rzeczy, a spacery traktuj jako bezpieczną formę stopniowego powrotu do aktywności (jeśli nasilają ból lub pojawia się niepokojące sączenie, skonsultuj to z lekarzem lub położną).

Warto też wybierać pozycje do karmienia i noszenia dziecka tak, by nic nie uciskało blizny i nie ocierało skóry w jej okolicy. W praktyce pomaga też poduszka rogal do karmienia: pozwala wygodniej ułożyć dziecko i odciążyć brzuch, a jednocześnie ogranicza ucisk na okolicę cięcia, co bywa szczególnie ważne w pierwszych tygodniach po cc.

Niepokojące objawy przy ranie po cc – kiedy zgłosić się do lekarza?

Do pilnego kontaktu z lekarzem w przypadku rany po cc powinny skłonić m.in.:

• narastający ból w okolicy cięcia, utrzymujący się mimo stosowania zaleconych leków przeciwbólowych;
• wyraźne, postępujące zaczerwienienie i obrzęk skóry wokół rany;
• wyciek gęstej, żółtej lub zielonkawej wydzieliny, zwłaszcza o nieprzyjemnym zapachu;
• rozejście się brzegów rany, krwawienie z okolicy cięcia;
• gorączka, dreszcze, ogólne złe samopoczucie;
• bardzo twardy, bolesny brzuch, nasilona tkliwość przy dotyku;
• nagły ból łydki, duszność, ból w klatce piersiowej (mogące sugerować powikłania zakrzepowo-zatorowe).

Blizna po cc po kilku tygodniach i miesiącach – jak o nią dbać na co dzień?

Blizna po cc po kilku tygodniach jest już zrośnięta, zwykle różowa lub czerwonawa, a z czasem stopniowo blednie i staje się jaśniejsza od otaczającej skóry. Może pozostać nieco twardsza, lekko wypukła albo przeciwnie – delikatnie zapadnięta, a w jej okolicy okresowo mogą utrzymywać się: uczucie ciągnięcia, mrowienie czy niewielka tkliwość.

Na tym etapie codzienna pielęgnacja polega przede wszystkim na delikatnym myciu, dokładnym osuszaniu oraz regularnym nawilżaniu skóry wokół blizny preparatem zaleconym przez lekarza. Po całkowitym wygojeniu rany i zdjęciu szwów możliwe jest włączenie masażu blizny (zgodnie z instrukcją specjalisty), co sprzyja jej uelastycznieniu i może zmniejszać dolegliwości. Bardzo ważna jest też ochrona przed słońcem – przez co najmniej kilka miesięcy zaleca się stosowanie wysokich filtrów (np. SPF 50) i unikanie opalania okolicy cięcia, aby ograniczyć ryzyko trwałego przebarwienia.
 

Bibliografia
A. Wawryków, K. Korabiusz, D. Torbé, A. Torbé, A. Lubkowska, P. Wawryków, Blizna skórna po cięciu cesarskim – możliwości fizjoterapeutyczne, „Journal of Education, Health and Sport” 2017, nr 7 (7), s. 629–639.

K. Mosoń, Rana po cięciu cesarskim – jak zmniejszyć ryzyko nieprawidłowego gojenia?, „Postępy Nauk Medycznych” 2016, nr 7, s. 448–451.