X

Pobierz aplikację OvuFriend

Zwiększ szanse na ciążę!
pobierz mam już apkę [X]

Ciąża bliźniacza – wszystko co musimy o niej wiedzieć

Ciąża bliźniacza to rodzaj ciąży wielopłodowej, podczas której w macicy kobiety rozwijają się jednocześnie dwa płody. Ciąże bliźniacze stanowią około 1,25% wszystkich ciąż, czyli średnio jeden na sto porodów kończy się przyjściem na świat nie jednego, a dwójki dzieci. Współcześnie coraz więcej ciąż to właśnie ciąże bliźniacze. Przyczyn tego stanu rzeczy naukowcy dopatrują się m.in.: w coraz bardziej zaawansowanym wieku matek (po 35. roku życia wzrasta prawdopodobieństwo zajścia w ciążę bliźniaczą), długotrwałym stosowaniu antykoncepcji hormonalnej (po odstawieniu środków antykoncepcyjnych uruchamiany jest ponownie zatrzymany potencjał jajników), a także wspomaganie płodności (stymulowanie owulacji może powodować uwolnienie się więcej niż jednej komórki jajowej w cyklu). Zwykło się mówić, że taka ciąża to podwójne szczęście, ale też podwójna ilość zmartwień i trosk. Co powinniśmy wiedzieć o tym najczęściej występującym rodzaju ciąż wielopłodowych?
 

Ciąża bliźniacza i jej rodzaje

Ciąże bliźniacze dzieli się (ze względu na sposób ich powstawania) na jednojajowe i dwujajowe. Do ciąż bliźniaczych jednojajowych dochodzi najczęściej w wyniku zapłodnienia jednej komórki jajowej przez jeden plemnik oraz następującego później podziału na dwa zarodki (bliźnięta będą miały identyczny materiał genetyczny i będą tej samej płci). Innym wariantem ciąży bliźniaczej jednojajowej jest sytuacja, w której jedna komórka jajowa ulega samoistnemu podziałowi, a następnie obie jej części zostają zapłodnione przez osobne plemniki – jest to ciążz bliźniacza jednojajowa dwuplemnikowa (bliźnięta z takiej ciąży mają identyczny materiał genetyczny po matce, ale różny po ojcu, mogą się różnić płcią). Z ciążami bliźniaczymi dwujajowymi mamy do czynienia, gdy dwie komórki jajowe (najczęściej wyprodukowane podczas jednej owulacji) zostaną zapłodnione przez dwa plemniki.

Ciąża bliźniacza jednojajowa

Bliźnięta jednojajowe stanowią około 30% wszystkich bliźniąt, które zostały poczęte naturalnie. Bliźnięta jednojajowe są identyczne genetycznie, podobne fizycznie (często trudne do odróżnienia dla otoczenia) i tej samej płci.

Możemy mówić o różnych typach ciąży bliźniaczej jednojajowej, w zależności od czasu po zapłodnieniu, w którym doszło do podziału zarodka:

1.  Typ: dwukosmówkowa – dwuowodniowa

  • do podziału zarodka dochodzi do 4 dni po zapłodnieniu;
  • oba płody rozwijają się w osobnych workach owodniowych i mają osobne łożyska (czyli rozwijają się w warunkach identycznych do bliźniaków dwujajowych);
  • ten typ ciąż stanowi około 25-30% wszystkich ciąż bliźniaczych jednojajowych;
  • śmiertelność w tym typie ciąży bliźniaczej jednojajowej wynosi około 9%.

2. Typ: jednokosmówkowa – dwuowodniowa

  • do podziału zarodka dochodzi między 4 a 7 dniem po zapłodnieniu;
  • płody rozwijają się w osobnych workach owodniowych, ale mają wspólne łożysko, z którym połączone są dwoma pępowinami;
  • ten typ ciąż bliźniaczych jednojajowych występuje najczęściej i stanowi około 70-75% ogółu;
  • śmiertelność w tym typie ciąży bliźniaczej jednojajowej wynosi około 25%.

3. Typ: jednokosmówkowa – jednoowodniowa

  • do podziału zarodka dochodzi między 7 a 14 dniem po zapłodnieniu;
  • płody rozwijają się w jednym (wspólnym) roku owodniowym i mają wspólne łożysko, z którym połączone są dwoma pępowinami;
  • ten typ stanowi około 1-2% wszystkich ciąż bliźniaczych jednojajowych;
  • śmiertelność w tym typie ciąży bliźniaczej jednojajowej jest wysoka i sięga nawet 50%.

4. Typ: płody złączone

  • do podziału zarodka dochodzi najczęściej po 14 dniu od zapłodnienia; druga hipoteza dotycząca występowania ciąż tego typu zakłada, że podzielone wcześniej zarodki, z niewiadomych przyczyn, ulegają powtórnemu połączeniu;
  • podział jest niecałkowity, a płody pozostają złączone (zrośnięte) ze sobą jakąś powierzchnią ciała, mogą mieć również wspólne narządy;
  • bliźnięta zrośnięte (tzw. zroślaki) dzielą się na: bliźnięta symetryczne (diplopagus) i asymetryczne (heteropagus, jeden płód/dziecko jest mniejszy od drugiego i często od niego zależy – mówi się wówczas o płodzie pasożytniczym);
  • płody złączone rozwijają się w jednym worku owodniowym i mają wspólne łożysko, z którym mogą być połączone jedną lub dwoma pępowinami (w zależności od stopnia i sposobu zrośnięcia);
  • prawdopodobieństwo wystąpienia tego typu ciąży określa się na mniej niż 1% (0,3 – 0,5%); najwięcej ciąż bliźniaczych jednojajowych z płodami złączonymi odnotowuje się w Indiach i krajach afrykańskich;
  • śmiertelność w tym typie ciąży jest bardzo wysoka i sięga nawet 85%; zdecydowana większość ciąż tego typu roniona jest we wczesnym okresie ciąży.

Ciąża bliźniacza dwujajowa

Bliźnięta dwujajowe stanowią około 70% wszystkich bliźniąt, które zostały poczęte naturalnie. Ich podobieństwo genetyczne wynosi około 50% i jest równe podobieństwu rodzeństwa pochodzącego z dwóch różnych ciąż - bliźnięta dwujajowe (w medycynie nazywane również dizygotycznymi) określa się często mianem dwojaczków. W ciąży bliźniaczej dwujajowej oba płody rozwijają się w osobnych workach owodniowych (są dwuowodniowe) i mają osobne łożyska (są dwukosmówkowe). Dwojaczki mogą mieć różną płeć i nie muszą być do siebie podobne fizycznie, mogą również nie być równe wiekiem (do zapłodnienia komórek jajowych może dojść w odstępie kilku, a nawet kilkudziesięciu dni – w przypadku wystąpienia dodatkowej owulacji na wczesnym etapie ciąży kobiety) i mieć różnych ojców (w sytuacji, gdy komórki jajowe zostaną zapłodnione podczas zbliżeń kobiety/matki z różnymi partnerami). 

Ciąża mnoga - rozpoznanie

Dokładne rozpoznanie typu ciąży mnogiej (kosmówkowości i owodniowości) jest najłatwiejsze w jej pierwszym trymestrze za pomocą diagnostyki ultrasonograficznej. Do około 10 – 11 tygodnia ciąży badanie USG uwidacznia bez większych problemów dwa oddzielne pęcherzyki ciążowe (które oznaczają ciążę dwukosmówkową) lub jeden pęcherzyk z dwoma zarodkami (co oznacza ciążę jednokosmówkową). Po 10 tygodniu w badaniu USG mówi się o objawie lambda świadczącym o ciąży dwukosmówkowej (widoczna jest gruba przegroda i wnikanie kosmówki pomiędzy błony w punkcie przyczepu tychże do łożyska) lub objawie tau świadczącym o ciąży jednokosmówkowej (widoczna jest cienka przegroda, która przyczepia się prostopadle do łożyska). Oba objawy (lambda i tau) są dość dobrze widoczne również w drugim trymestrze ciąży, ale diagnoza jest trudniejsza niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy od zapłodnienia. Typ ciąży można określić (ale tylko z pewnym prawdopodobieństwem!) również po 20-22 tygodniu ciąży: płody odmiennej płci będą świadczyły o ciąży dwujajowej, czyli dwukosmówkowej i dwuowodniowej (przy czym płody tej samej płci nie muszą oznaczać, że jest to ciąża jednojajowa); widoczne w badaniu USG dwa oddzielne łożyska będą świadczyły o ciąży dwukosmówkowej jedno lub dwujajowej (jeżeli jednak łożyska zlokalizowane są blisko siebie, lekarz może mieć trudność z odróżnieniem jednego łożyska od dwóch); ocenie można również poddać przegrody między płodami (ilość warstw i grubość, na podstawie których lekarz może domniemywać, że mamy do czynienia z ciążą jedno lub dwukosmówkową oraz jedno lub dwuowodniową).

Wczesne i prawidłowe rozpoznanie typu ciąży jest ważne w kontekście dobrania odpowiedniego schematu opieki nad ciążą.

Ciąża bliźniacza - przebieg i opieka przedporodowa

Opieka podczas całej ciąży oraz w okresie przedporodowym zależy przede wszystkim od typu ciąży bliźniaczej, dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie i określenie, czy mamy do czynienia z ciążą jedno czy dwukosmówkową. Prowadzenie ciąży bliźniaczej wymaga częstszych i dokładniejszych wizyt kontrolnych, bardzo uważnego monitorowania stanu szyjki macicy (z użyciem USG transwaginalnego) oraz regularnego przeprowadzania badań ultrasonograficznych przez powłoki brzuszne. Opieka w ciąży bliźniaczej ukierunkowana jest na wczesne objawy porodu przedwczesnego, który jest najczęściej występującym powikłaniem w ciążach mnogich. Kobieta powinna informować lekarza prowadzącego jej ciążę o wszystkich niespecyficznych dolegliwościach, takich jak: bóle i twardnienie brzucha, uczucie ucisku w dolnych partiach brzucha, zwiększenie ilości i jakości wydzieliny z pochwy, częstomocz, biegunki, plamienia lub krwawienia. W przypadku ciąży bliźniaczej jednokosmówkowej (czyli z jednym łożyskiem odżywiającym obydwa płody) opieka musi być dodatkowo ukierunkowana na wczesne wykrycie ewentualnych powikłań łożyskowych (np. zbyt szybkie starzenie się łożyska, jego niewydolność).  

Do około 24-26 tygodnia ciąży płody bliźniacze rosną i rozwijają się w łonie matki podobnie do płodów z ciąż pojedynczych. Po 24-26 tygodniu bliźnięta rosną wolniej, co skutkuje ich niższą (w stosunku do dzieci z ciąż pojedynczych) masą urodzeniową. Warto jednak zaznaczyć, że szanse przeżycia bliźniąt urodzonych przed terminem są porównywalne z szansą przeżycia dzieci z ciąż pojedynczych urodzonych w tym samym momencie trwania ciąży.

 

Najważniejsze zalecenia schematu opieki nad kobietą w ciąży bliźniaczej:

1. Ciąża bliźniacza dwukosmówkowa (jedo i dwuowodniowa), jednojajowa i dwujajowa.

  • Badania USG wykonuje się w: 11-14 tygodniu ciąży, 18-22 tygodniu ciąży, 26-28 tygodniu ciąży, a następnie co 2-4 tygodnie (w zależności od indywidualnych zaleceń lekarza prowadzącego);
  • Rozwiązanie ciąży następuje najczęściej w 37 tygodniu; najczęściej po kursie sterydów, które maja przyspieszyć dojrzewanie układów i narządów płodów tak, by były gotowe do życia poza organizmem matki.

2. Ciąża bliźniacza jednokosmówkowa - dwuowodniowa

  • Badania USG wykonuje się w 11-14 tygodniu ciąży, a od 16 tygodnia ciąży – co 2 tygodnie; od 16 tygodnia ciąży określana jest każdorazowo masa dzieci, płyn owodniowy, MCA (tętnica środkowa mózgu), UA (tętnica pępowinowa) oraz stan szyjki macicy; jeżeli wyniki badania USG budzą wątpliwości lekarza prowadzącego może zalecić kolejne USG wcześniej niż przed upływem standardowych dwóch tygodni;
  • W razie wystąpienia jakichkolwiek nieprawidłowości, np. wyraźnych dysproporcji w masie ciała płodów, czy nieprawidłowych przepływów w tętnicy pępowinowej – konieczne będą szersze konsultacje, przedyskutowanie sposobów postępowania, często również hospitalizacja umożliwiająca całodobowy nadzór nad kobietą ciężarną i stałe monitorowanie ciąży;
  • Rozwiązanie ciąży następuje najczęściej w 36 tygodniu; najczęściej po kursie sterydów, które maja przyspieszyć dojrzewanie układów i narządów płodów tak, by były gotowe do życia poza organizmem matki.

3. Ciąża bliźniacza jednokosmówkowa – jednoowodniowa

  • Badania USG wykonuje się z taką samą częstotliwością jak w przypadku ciąży jednokosmówkowej – dwuowodniowej;
  • od 32 tygodnia ciąży zalecana jest hospitalizacja, dzięki której możliwe jest całodobowe monitorowanie kobiety ciężarnej i ciąży;
  • Rozwiązanie ciąży następuje najczęściej w 36 tygodniu (lub wcześniej!); najczęściej po kursie sterydów, które maja przyspieszyć dojrzewanie układów i narządów płodów tak, by były gotowe do życia poza organizmem matki.

Statystyczna ciąża bliźniacza dwukosmówkowa trwa 36 tygodni, a urodzone w jej wyniku dzieci ważą średnio po 2500 gram. Natomiast ciąża bliźniacza jednokosmówkowa statystycznie trwa nieco krócej – 35 tygodni, a dzieci ważą średnio 2150 gram.

Ciąża mnoga - poród

Obecnie zdecydowana większość ciąż bliźniaczych (około 75%) rozwiązywana jest za pomocą cięcia cesarskiego, najczęściej w 36-37 tygodniu ciąży. Dopuszcza się oczywiście poród siłami natury (jeżeli nie ma ku niemu przeciwwskazań - przeczytaj więcej o porodzie naturalnym), ale istotne jest tutaj określenie położenia bliźniąt w macicy. Wyróżnia się trzy odmiany ułożenia płodów:

  • oba płody znajdują się w położeniu główkowym (dotyczy to około 40—45% ciąż bliźniaczych);
  • pierwszy płód znajduje się w położeniu główkowym, a drugi w położeniu niegłówkowym, np. miednicowym lub poprzecznym (dotyczy to około 30-35% ciąż bliźniaczych(;
  • pierwszy płód znajduje się w położeniu niegłówkowym niezależnie od położenia drugiego płodu (dotyczy to 20-25% ciąż bliźniaczych).

Poród siłami natury dopuszczalny jest w przypadku, gdy oba płody są w położeniu główkowym, w pozostałych odmianach ułożeń ciążę rozwiązuje się poprze cięcie cesarskie, ale zawsze powinno się to odbyć po konsultacji pacjentki z lekarzem i po rozważeniu wszystkich argumentów „za i przeciw”.  

Istotnym aspektem przygotowań do porodu w wypadku ciąży bliźniaczej jest wybór odpowiedniego szpitala, który dysponuje oddziałem intensywnej opieki neonatologicznej (może się ona okazać niezbędna w przypadku przedwczesnego porodu).

Ciąża bliźniacza - powikłania

Ciąża bliźniacza jest ciążą podwyższonego lub wysokiego (w zależności od typu) ryzyka, dlatego przebieg ciąży jest monitorowany uważniej niż ma to miejsce w przypadku ciąży pojedynczej. Potencjalne powikłania ciąży dzieli się na  te związane ze zdrowiem kobiety ciężarnej oraz te związane z samą ciążą i rozwijającymi się w łonie matki płodami.

Ryzyko wystąpienia powikłań po stronie kobiety w ciąży bliźniaczej:

  • nadciśnienie;
  • niedokrwistość (niskie rezerwy własne żelaza i brak odpowiedniej suplementacji może prowadzić do poważnej niedokrwistości, mogącej wymagać nawet przetoczenia krwi);
  • nadmierny przyrost wagi;
  • krwotoki poporodowe.

Najważniejsze powikłania ciąży bliźniaczej:

  • poród przedwczesny - to wiodące powikłanie ciąż bliźniaczych, poród przedwczesny może być konsekwencją niewydolności szyjki macicy, jej przedwczesnym skracaniem się i rozwieraniem i/lub przedwczesnymi czynnościami skurczowymi; częściej porodem przedwczesnym kończą się ciąże jednokosmówkowe niż dwukosmówkowe;
  • rozbieżny wzrost wewnątrzmaciczny, czyli różnice w masach płodów - zwiększone ryzyko powikłań występuje, gdy różnica w masie/wzroście płodów wynosi więcej niż 25%; do najczęstszych przyczyn rozbieżności wewnątrzmacicznych należą: czynniki genetyczne, patologie łożyska, wady jednego z płodów lub różnego rodzaju infekcje wewnątrzmaciczne;
  • obumarcie jednego z płodów - przyczyny obumarcia płodu mogą być takie jak w przypadku ciąży pojedynczej, czyli np. różnego rodzaju wady anatomiczne i genetyczne, odklejenie się łożyska, czy  choroba matki, albo inne – charakterystyczne dla ciąży jednokosmówkowej; istotnym dla całej ciąży, przeżycia i zdrowia drugiego płodu oraz zdrowia matki jest stopień zaawansowania ciąży oraz kosmówkowość – lepsze rokowania są w przypadku obumarcia jednego płodu w ciąży dwukosmówkowej (np. jeżeli obumarcie jednego z płodów w ciąży dwukosmówkowej nastąpi w I trymestrze, najczęściej dochodzi do tzw. resorpcji obumarłego płodu, po czym ciąża jest kontynuowana jak ciąża pojedyncza i kończy się urodzeniem jednego dziecka; obumarcie w I trymestrze jednego z płodów w ciąży jednokosmówkowej w aż 90% przypadków kończy się poronieniem obydwu płodów);
  • powikłania charakterystyczne dla ciąży jednokosmówkowej, której przebieg zależy w głównej mierze od budowy i funkcji łożyska – przyjmuje się, że około 30-35% ciąż jednokosmówkowych ma przebieg nieprawidłowy; problemem może być: nierównomierny podział łożyska między płodami (jeden korzysta z jego większej części, drugi z mniejszej) i/lub występowanie nieprawidłowych połączeń naczyniowych w łożysku (zaburzony jest dopływ krwi do płodów; jeden może otrzymywać więcej krwi, drugi mniej; krew może przepływać w sposób nierównomierny); inne powikłania charakterystyczne dla ciąż jednokosmówkowych to: TTTS (zespół przetoczenia krwi pomiędzy płodami), sIUGR (selektywne zahamowanie wzrostu jednego z płodów), TAPS (zespół bliźniaczej niedokrwistości-nadkrwistości), ostre przetoczenie pomiędzy płodami (sytuacja, w której dochodzi do dużego spadku ciśnienia krwi u jednego z płodów, a następnie, poprzez połączenia naczyniowe – u drugiego; ostre przetoczenie pomiędzy płodami występuje typowo w przypadku obumarcia jednego z płodów i jest zagrożeniem dla zdrowia i życia drugiego płodu).

 

Ciekawostki ze świata bliźniąt

Bliźnięta jednojajowe mają identyczne geny, co sprawia, że nawet wychowywane osobno i w różnych środowiskach – przejawiają te same zainteresowania, mają podobne nawyki i upodobania. Tę teorię spisał Sir Francis Galton (kuzyn Charlesa Darwina) w książce pt. „Natura jest daleko silniejsza niż wychowanie”. Według brytyjskiego lekarza, antropologa i podróżnika bliźnięta jednojajowe mogą w tym samym czasie odczuwać bóle, chorować i umierać.

Oto kilka przykładów z życia wziętych:

  • Robert Shafran i Eddzie Galland to bliźnięta jednojajowe, które rozdzielono po porodzie; chłopcy spotkali się przypadkowo kilkanaście lat później, okazało się, że obaj wybrali tę samą uczelnie, obaj byli zapaśnikami mającymi te same ulubione chwyty i uzyskującymi podobne wyniki w zawodach;
  • Jack Yufle i Oskar Storn to bliźnięta jednojajowe, które również rozdzielono po porodzie, jeden z nich wychowywał się w rodzinie żydowskiej, a drugi – w rodzinie niemieckiej nastawionej antyżydowsko; poznali się w dorosły życiu, a na pierwsze spotkanie na lotnisku obaj ubrali się (nie konsultując tego wcześniej!) w niebieskie koszule z dwoma kieszeniami i pagonami; panowie zgłosili się do projektu badawczego, w trakcie którego odnotowano między innymi, że obaj mieli dziwny zwyczaj noszenia gumek na nadgarstkach, maczali posmarowanego masłem tosta w kawie, spłukiwali toaletę przed skorzystaniem z niej i zawsze czytali gazetę do końca;
  • Amy i Beth, jednojajowe bliźniaczki, które rozdzielono zaraz po urodzeniu, jedna z nich trafiła do biednej rodziny, w której miała słaby kontakt z rodzicami (matka była osobą zagubioną, a ojciec powtarzał dziewczynce, że ich zawiodła), druga z pary bliźniąt trafiła do rodziny bogatej, była rozpieczona przez matkę i miała dobry kontakt z ojcem; okazało się jednak, że obie dziewczynki miały problemy z osobowością, źle radziły sobie w szkole, nie dogadywały się z rówieśnikami, ich zachowanie określano mianem sztucznego i obie tęskniły za matczynymi uczuciami.

O czym jeszcze warto wiedzieć w kontekście ciąż bliźniaczych? Poniżej zebrano różne ciekawostki dotyczące bliźniąt:

  • „znikający bliźniak” – fenomen „znikającego bliźniaka” został odkryty przez naukowców dzięki popularyzacji i udoskonaleniu sprzętu do badań ultrasonograficznych, naukowcy twierdzą, że nawet jedna ósma ciąż zaczyna się jako ciąża bliźniacza, potem jednak na świat przychodzi tylko jedno dziecko;
  • Czworaczki jednojajowe – do takiej ciąży dochodzi, gdy dojdzie po podwójnego podziału jednej komórki jajowej, najpierw dzieli się ona na dwie zygoty, które następnie dzielą się raz jeszcze; dzieci urodzone w wyniku takiej ciąży są tej samej płci i mają ten sam materiał genetyczny;
  • Bliźnięta dwujajowe mogą pochodzić z komórek jajowych zapłodnionych w różnym czasie, a nawet mieć różnych ojców (do tej pory potwierdzono 7 takich przypadków na świecie, w tym jeden w Polsce; szczególnie wyjątkowa była para bliźniąt dwujajowych, w której jedno dziecko miało biały kolor skóry, a drugie – czarny); do ciąży hetero ojcowskiej może dojść, gdy kobieta podczas owulacji wyprodukuje dwie komórki jajowe, a następnie odbędzie w krótkim czasie stosunek płciowy z dwoma mężczyznami; inna możliwość to sytuacja, w której w ciele kobiety będącej już w ciąży (najczęściej wczesnej) dochodzi do dodatkowej owulacji;
  • Polski przypadek bliźniąt dwujajowych posiadających dwóch różnych ojców potwierdzono w 2010 roku; kobieta pozostawała w związku małżeńskim, żyjąc równocześnie z konkubentem; po urodzeniu bliźniąt postanowiła rozwieść się z mężem, a dzieci miał przysposobić konkubent; badania DNA (przeprowadzone w Zakładzie Medycyny Sądowej w Lublinie), które miały wykluczyć ojcostwo męża kobiety ujawniły, że bliźnięta pochodzą z ciąży mnogiej, ale hetero ojcowskiej – mąż kobiety był ojcem syna, a konkubent ojcem córki;
  • Bliźnięta zrośnięte (zroślaki) nazywa się bliźniętami syjamskimi – to ogólnie przyjęte określenie, które pochodzi od braci Chenga i Enga Bunkerów, którzy jako zroślaki (byli zrośnięci mostkami na długości około 15 cm) przyszli na świat w 1811 roku, w Syjamie; zrośnięcie ze sobą bracia przeżyli 63 lata, zdobyli sławę i pieniądze występując jako jedna z atrakcji w cyrku, a następnie zajęci się uprawianiem tytoniu w Północnej Karolinie; bracia Bunker założyli rodziny – poślubili siostry (Adelajdę i Sarę Yates) i doczekali się łącznie 21 dzieci;
  • Zrośnięte płody były anomalią na tyle spektakularną, że ich historia jest bardzo dobrze udokumentowana, a pierwsze zapisy ikonograficzne o zroślakach pochodzą sprzed ponad 6 tyś lat p. n. e.;
  • W Szwecji, Danii, Norwegii, Finlandii i Holandii wszystkie bliźnięta są specjalnie rejestrowane (oznaczane w rejestrach właśnie jako bliźnięta) – celem tych działań jest możliwość prowadzenia na szeroką skalę badań o wpływie genów i wychowania na życie człowieka;
  • W historii ludzkości zdarzały się przypadki, w których mężczyźni obcinali sobie jedno jądro wierząc, że uchroni ich to przed spłodzeniem bliźniąt. 

Jesteś w ciąży bliźniaczej - sprawdź zdjęcia USG ciąż bliżniaczych.

Oceń ten artykuł:
(6)

AUTOR:

Redakcja OvuFriend, konsultacja medyczna - dr hab. med. Iwona Szymusik - specjalista położnictwa i ginekologii, endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości. Członkini Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG), Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu (PTMR), Europejskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (ESHRE) oraz Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu (ASRM). Specjalizuje się w leczeniu niepłodności, endokrynologii ginekologicznej, zachowaniu zdolności prokreacyjnych (oncofertility), w metodach wspomaganej prokreacji oraz w prowadzeniu ciąży.

Zainteresują Cię również:

Owulacja – kiedy owulacja zwiększy szanse na zajście w ciążę

Kiedy owulacja? Większość kobiet wie, że owulacja to czas, w którym możliwe jest zajście w ciążę. Ale kiedy dokładnie ona występuje, jakie są objawy owulacji, jak ją rozpoznać lub co może na nią wpływać nie dla wszystkich jest oczywiste. Kilka faktów na ten temat oraz parę prostych instrukcji jak obserwować swoje ciało pomoże Ci wielokrotnie zwiększyć szanse na zajście w ciążę.

CZYTAJ WIĘCEJ

Przygotowanie do porodu - o czym warto pamiętać?

Poród to wyjątkowe przeżycie dla każdej kobiety. Czy można się jakoś do niego przygotować? O czym warto pamiętać, kiedy termin porodu zbliża się wielkimi krokami? Kliknij i przeczytaj nasze sprawdzone sposoby! 

CZYTAJ WIĘCEJ

Jak szybko zajść  w ciążę? Unikaj tych 7 rzeczy!

Na pierwszy rzut oka poczęcie dziecka wydaje się proste – wystarczy kochać się i potem tylko czekać na brak miesiączki. Dla potwierdzenia zrobić test ciążowy i załatwione! W rzeczywistości często wygląda to nieco inaczej. Dla wielu par podjęcie decyzji o powiększeniu rodziny i pojawienie się pozytywnego testu ciążowego nie następuje w tym samym miesiącu, kwartale bądź roku. Dlaczego? Przeczytaj, co może utrudniać zajście w ciążę i czego unikać, aby szybko zajść w ciążę. 

CZYTAJ WIĘCEJ