7, 12 a nawet 20 lat - aż tyle czasu może upłynąć do prawidłowego zdiagnozowania endometriozy. Historie kobiet z endometriozą nie pozostawiają złudzeń, że poszukiwanie właściwej diagnozy to niejednokrotnie zawiła droga, pełna niepowodzeń i pomyłek. Droga, przez którą kobiety niejednokrotnie tracą cenny czas. A czas jest najważniejszy – im szybsze zdiagnozowanie i określenie stopnia choroby - tym większe szanse na macierzyństwo.
Endometrioza to powszechna choroba
Okazuje się, że endometrioza to dużo bardziej powszechna choroba, niż mogłoby się wydawać. Aż 1 na 10 kobiet w wieku rozrodczym cierpi na endometriozę, z kolei 1 na 5 z nich ma problem z zajściem w ciążę. Około 35% wszystkich pacjentek zgłaszających się do klinik leczenia niepłodności ma zdiagnozowaną endometriozę.
Dr Grzegorz Ziółkowski, specjalista ginekolog-położnik, InviMed Praga Warszawa podczas niedawnego cyklu spotkań “Wszystko o płodności” mówił, że na endometriozę może zachorować praktycznie każda kobieta w wieku rozrodczym, a na świecie choroba ta dotyka ponad 190 milionów kobiet.
Czym jest endometrioza i jak wpływa na płodność
Endometrioza to stan zapalny, który wpływa negatywnie na jakość komórek jajowych oraz tworzy niekorzystne środowisko dla rozwoju zarodka i powodzenie ich implantacji. Ogniska endometriozy mogą powodować m.in.: niedrożność jajowodów, uszkodzenia struktury jajników, zmniejszenie rezerwy jajnikowej.
Jakie objawy mogą świadczyć o endometriozie?
Objawy są niejednoznaczne, stąd taka trudność w prawidłowym zdiagnozowaniu choroby. Najczęściej kobiety skarżą się na bardzo ostry ból w trakcie miesiączki. Dolegliwości są tak dotkliwe, że uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie, co praktycznie wyłącza kobietę z jakiejkolwiek aktywności – mówi dr n. med. Kinga Ziółkowska - specjalista ginekolog-położnik InviMed. Wiele kobiet skarży się również na ból odczuwany podczas stosunków płciowych, biegunki, zaparcia czy ogólne osłabienie, a w ciężkich przypadkach może pojawić się krwisty mocz, krew w stolcu czy duszności. Warto dodać, że ogniska endometriozy najczęściej umiejscawiają się w obrębie narządów rodnych kobiety – w mięśniu macicy lub jajowodzie. Często można je także zlokalizować w pęcherzu moczowym, jelicie grubym czy na otrzewnej – dodaje ekspertka.
Jednak endometrioza to podstępna choroba i zdarza się, że czasem ból nie jest aż tak dotkliwy, krwawienia miesiączkowe nie aż tak obfite, a jednak mimo wszystko choroba sieje w naszym organizmie spustoszenie.
Historie kobiet w poszukiwaniu diagnozy
Karolina - droga do macierzyństwa z endometriozą
Karolina jest autorką bloga na temat starań o dziecko @mama.invitro. Podzieliła się swoją historią podczas cyklu spotkań “Wszystko o płodności” organizowanych przez Kliniki Leczenia Niepłodności InviMed. Cztery inseminacje, trzy transfery i dwukrotne zajście w ciążę – to droga do macierzyństwa Karoliny, u której w wieku 35 lat zdiagnozowano niepłodność wywołaną także przez endometriozę. W wieku 26 lat podczas USG okazało się, że ma cystę, a po dodatkowych badaniach usłyszała diagnozę - endometrioza. Po latach bólu, cierpienia wywołanego przez to schorzenie, a także bezskutecznych starań o dziecko, pojawiła się nadzieja: procedura in vitro oraz odliczanie do transferu – który na szczęście się udał – wspomina Karolina, pacjentka kliniki leczenia niepłodności InviMed Katowice, obecnie szczęśliwa mama 5-letniej Kiary. Mam nadzieję, że każda kobieta, każda para - tak jak my, będzie mieć tyle szczęścia i trafi na lekarzy, którzy je wysłuchają i postarają się pomóc, nie tylko zapanować nad bólem, ale będą też częścią budowania ich rodziny – powiedziała Karolina.
Historia Agnieszki - lata cierpienia i utracony czas
Agnieszka ma 41 lat, jest programistką w dużej międzynarodowej firmie i podzieliła się z nami swoją historią, bo chce opowiedzieć innym kobietom, że historia z endometriozą może zakończyć się pozytywnie! Jej najstarsze doświadczenia z endometriozą sięgają wieku dojrzewania (oczywiście wtedy nie wiedziała nawet, że taka choroba istnieje, ani tym bardziej nie miała postawionej diagnozy). Jej miesiączki w wieku 13 lat były nie tylko bolesne, ale ból trwał nawet do kilkunastu dni w ciągu jednego cyklu. Pamięta, że zawsze dostawała od mamy zwolnienia ze szkoły, gdy tylko nadchodził okres. Zwijała się wtedy z bólu leżąc w domu. Przez około 15 lat była na lekach przeciwbólowych i rozkurczowych. W wieku 23 lat zdiagnozowano u niej guza endometrialnego na jajniku, który został usunięty poprzez laparotomię. W wieku 31 lat, gdy rozpoczęła starania o dziecko, do bólu brzucha doszły bóle biodra i pachwin, problemy z wypróżnianiem. Zostały wykonane wszelkie badania - od USG poprzez RTG, posiewy moczu - niestety nic nie wykazały. Błędna diagnoza - jelito wrażliwe - odsunęła w czasie prawidłowe leczenie. Z powodu silnych dolegliwości bólowych, co jakiś czas Agnieszka lądowała w szpitalu, jednak za każdym razem oprócz uśmierzania bólu dostawała informację “no cóż, ma pani po prostu bardzo bolesne miesiączki, do tego zrosty po laparotomii, nic się nie da poradzić…”. Po długich poszukiwaniach, wreszcie pojawiła się po raz pierwszy diagnoza - endometrioza. Dopiero badanie w postaci rezonansu z kontrastem dało pełne potwierdzenie - liczne nacieki i zrosty. Obecnie jest po operacji, i…. w 8 miesiącu ciąży! Ciąża przebiega bez powikłań, jeszcze 4 tygodnie, a na świat przyjdzie jej wyczekiwana córeczka Klara. Gdyby nie błędne diagnozy w przeszłości, na pewno leczenie niepłodności związanej z endometriozą można byłoby zacząć dużo dużo wcześniej. Swoją historię opowiedziała nam, aby inne kobiety nie były skazane na cierpienie i tak długie oczekiwanie na diagnozę i ciążę.
Historia Marty - endometrioza w rodzinie
Marta ma 34 lata, dwójkę dzieci i miała to szczęście, że trafiła na dobrych lekarzy w młodym wieku. Mówi, że upragnione macierzyństwo zawdzięcza po pierwsze swojej siostrze ciotecznej, po drugie lekarzom, po trzecie wreszcie swojemu mężowi;) Wszystko zaczęło się w wieku 20 lat, gdy zaczęły się problemy ze współżyciem, czyli bardzo bolesne stosunki. Ginekolog nie potrafił jej pomóc, radził jedynie zmianę pozycji… Z czasem doszły do tego przedłużające się starania o dziecko. Akurat w tym czasie siostra cioteczna Marty była w trakcie radykalnego leczenia endometriozy po latach niepowodzeń diagnostycznych i to właśnie ona uświadomiła Marcie, że bolesne stosunki to nie jest “taka uroda” i że warto przyjrzeć się temu bliżej. Tym bardziej, że sama długo starała się o ciążę, której ostatecznie nie udało jej się uzyskać ze względu na zaawansowany stopień endometriozy, która rozwijała się w jej organizmie latami. Marta udała się do lekarza poleconego jej przez kuzynkę i dzięki temu uniknęła błędów. Szybko zdiagnozowano endometriozę, która była u Marty jeszcze na tyle wczesnym etapie, że dało się ją “uśpić” farmakologicznie i Marta mogła zajść w ciążę z pierwszym dzieckiem naturalnie. Niestety pojawiły się problemy z kolejnym zajściem w ciążę, które zaczęło się przedłużać, ale Marta wiedziała już gdzie szukać pomocy. Drugie dziecko Marta poczęła drogą in vitro nie tracąc czasu na starania naturalne, które przy endometriozie mogą rzeczywiście się przedłużać. Dzisiaj jest szczęśliwą mamą, a w klinice leczenia niepłodności czekają na nią kolejne zarodki. Trzymamy kciuki!
Najnowsze wytyczne w zakresie diagnostyki i leczenia endometriozy
W 2022 roku Europejskie Towarzystwo Rozrodu Człowieka i Embriologii (ESHRE)* opublikowało ponad 100 nowych wytycznych, które mają pomóc lekarzom w zapewnieniu najlepszego standardu opieki nad kobietami zmagającymi się z endometriozą.
Ważna zmiana dotyczy bardzo młodych kobiet borykających się z endometriozą - określanej tutaj jako endometrioza młodzieńcza. Wyznaczono specjalne zalecenia dotyczące diagnozowania i leczenia młodych kobiet, które skarżą się na objawy sugerujące właśnie endometriozę – mówi dr Grzegorz Ziółkowski.
Zmiany wytycznych ESHRE dotyczą również diagnozowania i leczenia endometriozy metodą laparoskopową, która do tej pory uznawana była za standardowe działanie. Zespół specjalistów uznał, że metoda laparoskopowa będzie stosowana w przypadkach, w których ustalenie rozpoznania jest niemożliwe lub leczenie okazuje się nieskuteczne – dodaje ekspert.
Temat endometriozy wychodzi z cienia. Z każdym rokiem jest coraz większa świadomość tej choroby - zarówno wśród kobiet, jak i wśród środowiska medycznego. Wdrażana jest coraz sprawniejsza diagnostyka oraz coraz skuteczniejsze leczenie, a historie kobiet dają nie tylko nadzieję, ale też wiedzę na temat objawów oraz jak szukać właściwej pomocy.
