Owulacja – fakty i mity
Kiedy rodzi się dziewczynka, w jej jajnikach jest ok. 2 000 000 pęcherzyków pierwotnych, w których znajdują się niedojrzałe komórki jajowe. To ogromny zapas. Natura ma z czego wybierać, gdyż dojrzałość w całym okresie rozrodczym kobiety, czyli od wieku dojrzewania do menopauzy, osiągnie tylko około 400.
Przygotowanie do owulacji konkretnej komórki jajowej zaczyna się trzy cykle wcześniej, kiedy 50 do 300 pęcherzyków pierwotnych zaczyna wzrost, przechodząc w fazę pęcherzyków wzrastających (preantralnych i antralnych). Po 10 tygodniach tylko jeden z nich osiąga fazę pęcherzyka dominującego. Pozostałe ulegają atrezji, czyli zarastają lub przechodzą w postać torbielowatą. W jajniku jednocześnie więc znajdują się pęcherzyki w różnym stadium rozwoju (patrz rysunek).
Ovulation_facts_miths1
Zastanówmy się nad trzema fundamentalnymi pytaniami:
Czy możliwe jest podwójne jajeczkowanie w cyklu?
Czy występuje u kobiety jajeczkowanie sprowokowane?
Czy możliwe jest samodzielne zaobserwowanie czasu jajeczkowania?
Odpowiedź na te pytania, wciąż nurtująca wielu, znajduje się w złożonych przemianach endokrynologicznych zachodzących w osi podwzgórze mózgu – przedni płat przysadki mózgowej – jajnik.
Najpierw po kolejnej miesiączce podwzgórze mózgu wysyła sygnał neurohormonalny w kierunku przysadki mózgowej. Pobudzona przysadka wytwarza hormon folitropinę (FSH), stymulujący dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego. Pęcherzyk ten z kolei wysyła sygnał zwrotny do przysadki, w postaci wzrastającego poziomu wytwarzanych w nim hormonów – estrogenów. Powoduję to gromadzenie w przysadce hormonu lutropiny (LH), którego zadaniem jest wywołanie jajeczkowania.
Pęcherzyk gwałtownie wzrasta, około 3 mm na dobę, osiągając w końcu średnicę 18-22 mm. Jego zewnętrzna warstwa, składająca się z komórek ziarnistych staje się niezwykle wrażliwa na wyrzut lutropiny.
W 8-38 godzin po szczycie estrogenów, również LH osiąga swój szczyt. Jest to też początek wydzielania progesteronu.
Owulacja następuje zwykle w ciągu 24-36 godzin po pierwszym gwałtownym wyrzucie LH, lub 9-24 godzin po szczytowym wyrzucie LH.
Tak, czy tak, moment owulacji jest bardzo ograniczony w czasie, gdyż po spadku LH już nie może do niej dojść.
Uwolniona z pęcherzyka Graafa komórka zachowuje zdolność do zapłodnienia 12-18 godzin od jajeczkowania.
Po uwolnieniu komórki jajowej, pęknięty pęcherzyk Graafa przekształca się w ciałko żółte wydzielające dalej progesteron. Jego wysoki poziom hamuje wydzielanie LH i FSH, a tym samym uniemożliwia dojrzewanie innych komórek jajowych w tym samym cyklu.
Z powodu złożoności procesów hormonalnych, polegających na mechanizmie sprzężenia zwrotnego, ani dodatkowe jajeczkowanie, ani jajeczkowane nagle sprowokowane jakimś czynnikiem zewnętrznym, nie jest możliwe.
Owszem, zdarza się, że jednocześnie dojrzewają dwa pęcherzyki dominujące i może nastąpić uwolnienie dwóch komórek jajowych, ale tylko w odstępie kilku godzin jedna po drugiej.


Moment jajeczkowania nie jest możliwy do samodzielnego zaobserwowania przez kobietę, a jedynie podczas monitoringu USG jajników. Obserwowane wskaźniki płodności (zmiany śluzu szyjkowego, zmiany samej szyjki macicy oraz wzrost podstawowej temperatury ciała) nie wskazują na moment owulacji. Stanowią natomiast informację o kresie płodnym w danym cyklu. Pewien procent kobiet zauważa także zespół typowych dla siebie objawów, pojawiających w okolicach jajeczkowania, jak np. tzw. ból owulacyjny, zatrzymanie wody w organizmie, zaparcia, zmiany skórne. Są to wszystko symptomy świadczące o trwającym okresie płodnym.
Sama informacja o dokładnym momencie owulacji jest jednak całkowicie zbędna, jeśli chodzi o praktykę dnia codziennego w kwestii planowania lub odkładania poczęcia dziecka. Ważniejsze od określenia czasu samej owulacji, jest określenie czasu, w którym plemniki są w stanie przeżyć w organizmie kobiety i dotrzeć w głąb narządów rodnych na spotkanie z komórką jajową zdolną jeszcze do zapłodnienia. Wyznaczeniem tego okresu płodnego zajmują się współczesne metody naturalnego planowania rodziny, inaczej zwane metodami rozpoznawania płodności.


Praca zbiorowa pod redakcją Z. Szymańskiego „Płodność i planowanie rodziny”, Wyd. PAM, Szczecin 2004
E. Rath, P. Frank, G. Freundl, „Naturalne metody planowania rodziny”, Wyd. Springer PWN, Warszawa 1997
„Zeszyty naukowe INER-u”, zeszyt nr 3 rok 2005, Warszawa 2005

Pożyczyłam od jednej z użytkowniczek, żeby mieć u siebie:

Coś na temat Salfazinu - witaminek dla Panów:

Salfazin to witaminki więc nie ma przeciwskazań można łykać , jeśli wcześniejsze wyniki nasienia były słabe to po 2-3 miesiacach przyjmowania dobrze by było powtórzyć i zobaczyć czy są skutki
Generalnie na poprawę ilości i jkości plamników ma wpływ zdrowy styl życia. Panowie nie powinni przegrzewać narządów płciowych, nosić obcisłych spodni ani zażywac gorących kąpieli. Przy staraniu o dziecko trzeba też koniecznie przestać palić papierosy a także ograniczyć alkohol.

Pamiętać też należy, że proces tworzenia plemników trwa ok. 72 dni a ponadto na jakość spermy ma wpływ aktualny stan zdrowia, stres, zmęczenie, czas abstynencji płciowej. Jeśli zatem wyniki badania wyjdą nieciekawe należy je powtórzyć za ok. 2-3 miesiące.

Jeśli chodzi o wspomagacze to dla panów najskuteczniejsze są preparaty witaminowe typu Salfazin, Androwit i preparaty z cynkiem, selenem i witaminą E oraz żelazem. Ostatnim odkryciem w tej mierze jest też preparat Maca, zawierający sposzkowany korzeń maki, zwiększający w znacznym stopniu ilość plemników. Na poprawę ruchliwości można zażywać L-karnitynę, zaś na rozrzedzenie nasienia (zwłaszcza przy problemach z nadmierną aglutynacją) wspomniany już wcześniej Mucosolwan.

Aby nadać przyspieszenia plemnikom można też na godzinę przed stosunkiem wypić szklankę coli lub kawy (zawarta w nich kofeina działa jak "dopalacz") a codziennie przyjmować witaminę C, która jak się ostatnio okazała ma bardzo dobry wpływ na ich ruchliwość.

Ponieważ nie zaszkodzi a może pomóc dobrze jest też razem z żoną łykać kwas foliowy (i tak jest go w naturalnym pożywieniu za mało), magnez (panowie też piją kawę), ewentualnie inne preparaty witaminowe.

Przykładowa kuracja na 3 miesiące, polecana zwłaszcza w przypadku kiepskich wyników badania plemników i konieczności ich powtórzenia za jakiś czas oraz w przypadku niepłodności idiopatycznej (niewiadomego pochodzenia) to następujący zestaw:

3 x 1 tabletka Macy
2 x 1 tabletka Salfazinu
2 x 1 tabletka vit. C
1 x 1 tabletka L-karnityny
1 x 1 tabletka kwasu foliowego

Modlitwa o łaskę macierzyństwa:

Maryjo, Matko Jezusa! Pod swoim sercem nosiłaś Zbawiciela świata. Dzięki łasce Ojca naszego w niebiosach poznałaś czym jest radość i ból macierzyństwa. Znasz moje imię. Znasz moją udrękę i smutek. Z ukochanym małżonkiem nie możemy doczekać się upragnionego dzieciątka. Wierzę, że dziecko przychodzi na świat dlatego, że tego chce Bóg. Dlatego z głęboką wiarą i ufnością błagam Cię o wyproszenie u Stwórcy łaski macierzyństwa. Amen.

**PROLAKTYNA**

Prolaktyna jest hormonem przysadki. Jej podwyższone stężenie obniża poziom gonadotropin (zwłaszcza LH), zaburza mechanizm owulacji i prowadzi do niewydolności fazy lutealnej. Jej poziom jest względnie stały w cyklu miesiączkowym, lecz ulega zmianom w dobowym i jest wyższy nocą w porze snu. Stężenie prolaktyny podnosi się podczas stresu, w czasie urazu, po posiłku oraz w ciąży. W celu uzyskania jak najbardziej rzetelnych wyników prolaktynę należy oznaczać na czczo lub przynajmniej 3 godziny po posiłku i po kilkuminutowym odpoczynku.

Badanie prolaktyny należy wykonywać po krwawieniu miesiączkowym, ale przed owulacją ponieważ zarówno menstruacja jak i owulacja mogą podwyższać wynik. Poziom prolaktyny może również podwyższyć współżycie oraz badanie piersi, z których należy zrezygnować przynajmniej na 3 dni przed planowanym badaniem. Najlepiej przeprowadzić badanie wraz z tak zwanym obciążeniem(po przyjęciu metoklopramidum) co może wskazać na hiperprolaktynemię czynnościową, którą stwierdza się, jeśli wynik po obciążeniu wzrasta ponad 10 razy. Jeśli wzrasta od 5-10 razy jest to łagodna hiperprolaktynemia czynnościowa i tylko w nielicznych przypadkach się ją leczy.

Hiperprolaktynemia czynnościowa powoduje niewydolność ciałka żółtego,niepękanie pęcherzyków Graffa i zaburzenia miesiączkowania, mlekotok, jak również obniżenie libido, wahania nastojów i nasilony PMS. Najcześciej leczy się hiperprolaktynemię przy pomocy Bromergonu lub jego zamienników, zawierających Bromokryptynę. Leczenie może trwać do kilku lat. Przyjmowanie Bromergonu rozpoczyna się stopniowo ze względu na możliwość występowania skutków ubocznych w postaci nudności i wymiotów. Objawy takie jak nieregularne cykle i laktacja ustępują zwykle w ciągu 1-2 miesięcy od rozpoczęcia leczenia.



Uwagi:

1. Hiperprolaktynemia jest czasem związana z niedoczynnością tarczycy. Przed leczeniem warto tę przyczynę wykluczyć.

2. Leczenie łagodnej hiperprolaktynemii daje dobre wyniki przy leczeniu zaburzeń fazy lutealnej lub jeśli towarzyszy jej PCOS.

3. Nadmiar prolaktyny może utrudniać pęknięcie pęcherzyka.

4. W cyklach bezowulacyjnych można rozważyć dołączenie do leków indukujących owulację leków obniżających stężenie prolaktyny nawet u osób z prawidłowymi wynikami. W wybranych przypadkach takie postępowanie poprawia skuteczność terapii (tzn. ułatwia zajście w ciążę).

5. Estrogeny oraz środki antykoncepcyjne podnoszą poziom prolaktyny.

6. Badanie prolaktyny ma swoje ograniczenia. Istnieją bowiem trzy rodzaje cząsteczek prolaktyny różniące się ciężarem. Jedynie ta najlżejsza (ale za to stanowiąca ok. 80 % ogółu) jest czynna biologicznie. Z tego powodu zaburzenie proporcji pomiędzy różnymi rodzajami prolaktyny może dać fałszywie zaniżony lub zawyżony wynik.

Hiperprolaktynemia ma charakter czynnościowy lub organiczny (gruczolak). Teoretycznie do odróżnienia tych przypadków może służyć test z metoklopramidem. W teście tym bada się poziom prolaktyny, potem podaje się doustnie 100 mg metoklopramidu i ponownie ocenia stężenie prolaktyny. W warunkach prawidłowych po 60 minutach obserwuje się mniej niż pięciokrotne zwiększenie stężenia prolaktyny. Znaczenie tego testu w praktyce jest jednak niewielkie (nie ma dowodów na jego wartość kliniczną). W przypadku podejrzenia o obecność gruczolaka badaniem rozstrzygającym jest tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Należy jednak podkreślić, że stwierdzenie gruczolaka najczęściej nie wiąże się ze zmianą sposobu leczenia, bowiem bardzo rzadko interweniuje się chirurgicznie. W związku z tym, że rezonans i tomografia są kosztownymi badaniami to można z nich zrezygnować, jeśli poziom prolaktyny jest niższy niż 50 ng/ml (niektórzy za wartość graniczną przyjmują 100 ng/ml) oraz nie ma podejrzanych objawów (niewyjaśnione bóle głowy, zaburzenia widzenia) i stężenie prolaktyny normalizuje się do prawidłowych i względnie stałych wartości po zastosowaniu leczenia farmakologicznego.

Okres prenatalny dzieli się na:

I. Okres przedzarodkowy - NA RAZIE TEN MNIE INTERESUJE NAJBARDZIEJ

1. Okres jaja płodowego (od 0 do 14 dni)
Ten okres rozpoczyna się w chwili połączenia komórki jajowej z plemnikiem,
kończy w momencie inplantacji zapłodnionej komórki jajowej w śluzówce macicy.

Charakteryzuje się małą wrażliwością na czynniki szkodliwe przenoszone z krwią matki
(tytoń, alkohol, leki), jednak dużą wrażliwością na czynniki bezpośrednio działające
na zarodek (promieniowanie RTG, elektro-magnetyczne).

2. Okres rozwoju listków zarodkowych (15-21 dni)
Rozpoczyna się w momencie implantacji zapłodnionej komórki jajowej w śluzówce macicy;
kończy w momencie powstania trzech listków zarodkowych

Bardzo duża wrażliwość na czynniki szkodliwe
- powodują powstanie wielu wad równocześnie co najczęściej jest przyczyną obumarcia płodu;
lub
- organizm dziecka jest w stanie zastąpić uszkodzone komórki nowymi, w związku z czym
dziecko rodzi się całkowicie zdrowe.

II. Okres rozwoju zarodkowego (4-8 tyg.)

III. Okres rozwoju płodowego (9-38 tyg.)

Implantacja czyli zagnieżdżenie zarodka

Implantacja (zagnieżdżenie) zarodka jest to proces w którym zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się w macicy. Do zagnieżdżenia dochodzi zazwyczaj po około 7-10 dni od owulacji. Może to również nastąpić kilka dni wcześniej lub później. Zagnieżdżenie zazwyczaj zachodzi bardzo spokojnie i jest słabo bądź w ogóle niezauważalne przez większość kobiet.
Pod koniec trzeciego tygodnia cyklu zapłodnione jajo zaczyna zagnieżdżać się w błonie śluzowej, która wyściela wnętrze macicy. Proces ten nazywamy implantacją. A gdy zarodek zdoła silnie przylgnąć do podłoża, proces implantacji jest zakończony. Komórki zewnętrznej ścianki zarodka wnikają w ścianę macicy za pomocą wypustek i łączą się z naczyniami krwionośnymi matki. To z nich właśnie tworzy się następnie łożysko. Z niektórych komórek powstaje pępowina i błony płodowe ochraniające dziecko. Komórki wewnętrzne rozdzielają się na trzy warstwy komórkowe, zwane listkami zarodkowymi, z których powstają różne części ciała dziecka.
Już w kilka dni po zapłodnieniu i przebyciu zapłodnionej komórki jajowej z jajowodu do macicy, niektóre kobiety mogą zaobserwować niewielkie plamienie lub krwawienie z dróg rodnych. Jest to wynik zagnieżdżenia się zarodka w błonie śluzowej macicy. Nazywane jest ono plamieniem lub krwawieniem implantacyjnym, jednak należy zaznaczyć, iż nie u każdej kobiety ono występuje. Od tego momentu mogą pojawiać się delikatne pobolewania dołem brzucha przypominające te odczuwane tuż przed zbliżającą się miesiączką. Wiele kobiet odczuwa również wyraźne kłucie w okolicy jednego z jajników. Najprawdopodobniej jest to wynik nieznacznego powiększenia się w tym czasie ciałka żółtego, które nie zanika tak jak podczas cyklu, w którym do zapłodnienia nie doszło, lecz rozpoczyna intensywną produkcję hormonów (progesteronu i estrogenów) niezbędnych do utrzymania ciąży.
Objawy, które mogą być znakiem zagnieżdżenia – implantacji zarodka to:
lekki ból implantacyjny – czasami kobiety w tym czasie odczuwają lekki ból / skurcze w macicy;
plamienie implantacyjne – mała ilość krwi (zazwyczaj
bardzo jasnej) widoczna około 7-10 dni po owulacji;
drugi skok (wzrost) temperatur po około 7-10 dniach po owulacji;
pojedynczy spadek temperatury ciała , który trwa tylko jeden dzień, występujący również po około 7-10 dniach po owulacji.
Pamiętaj jednak, że mimo iż zaobserwowane objawy mogą wydawać się bardzo obiecujące, jedynym potwierdzeniem ciąży jest pozytywny wynik testu ciążowego

Jak się odżywiać, aby zwiększyć płodność?

Według badaczy w diecie kobiet nie może zabraknąć owoców i warzyw, przede wszystkim fasoli i soczewicy. Dzienna racja pożywienia powinna zawierać produkty dostarczające odpowiednie ilości cynku, magnezu, żelaza, kwasu foliowego, witaminy C oraz niezbędnych kwasów tłuszczowych.
Nie zaleca się spożywania odtłuszczonych, niskotłuszczowych produktów mlecznych, sorbetów, białego pieczywa, fast foodów, margaryny i słodkich napojów gazowanych. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety powinni zrezygnować z produktów wysoko oczyszczonych, np. białej mąki i cukru.
Dieta bogata w tłuszcze typu trans (np. frytki ) zwiększa ryzyko niepłodności u kobiet.
Picie zbyt dużych ilości alkoholu może przeszkadzać w przyswajaniu witamin z grupy B oraz cynku i żelaza. Obniża on przy tym poziom testosteronu i ruchliwość plemników.
Picie dużej ilości herbaty utrudnia wchłanianie żelaza przez organizm.

Kwas foliowy - zielone warzywa, botwina i buraki, pomidory, pomarańcze, banany, awokado, drożdże piwne, wątroba, żółtka jaj, produkty zbożowe z pełnego przemiału, rośliny strączkowe, a także w orzechy i słonecznik.
Wit B12 - podroby, jajka, mięso, ser, ostrygi
Wit B6 - ryby, drób, mięso, ziemniaki, awokado oraz banany.
Wit E, C cynk - cebula, brukselka, kapusta, kalafior, sałata, szpinak, brokuły, zielony groszek, kalarepa, pomidory, natka pietruszki, jabłka, soja, ziemniaki jaja, chude mięso, produkty zbożowe z pełnego przemiału owoce cytrusowe, czarne i czerwonych porzeczki, truskawki, jagody czarnego bzu, maliny, jeżyny i jabłka.
Magnez - gorzkie kakao, gorzka czekolada, kasza gryczana, rośliny strączkowe, orzechy, płatki owsiane, groch, zielone warzywa liściaste, a także ryby (makrela, dorsza)
Żelazo - podroby zwierzęce, suszone morele, rodzynki, warzywa strączkowe, czerwone mięso, chleb pełnoziarnisty, żółtka jaj
Selen - ryby morskie, nieoczyszczona sól morska i kopalna, wątroba wołowa lub cielęca, nerki i serce, nieoczyszczone produkty zbożowe i mąki z pełnego przemiału, drożdże, czosnek, grzyby i pomidory

Co jeść na poprawę płodności?

Przede wszystkim najważniejsze w naszej diecie jest to, aby nie zabrakło w niej witaminy E zwanej „witaminą płodności”, której niedobór zmniejsza wydzielinę hormonu gonadotropowego, co przyczynia się do zwyrodnienia plemników u mężczyzn, natomiast u kobiet może prowadzić do poronień i obumierania płodu. A więc codzienne posiłki wzbogaćmy o szpinak, natkę pietruszki, sałatę, oleje roślinne, orzechy laskowe, żółtka jaj. I dzięki tym produktom nie tylko uzupełnimy w organizmie niedobory witaminy E, ale także poprawimy swoje libido oraz wspomożemy nasz organizm w walce ze stresem, którego nadmiar ma bardzo duży wpływ na spadek naszego libido. W walce ze stresem pomoże nam również uzupełnienie witaminy C w naszym organizmie. Głównym źródłem witaminy C są porzeczki, truskawki, maliny, pomarańcze, kiwi oraz warzywa kapuściane takie jak: kapusta czerwona i biała, kalafior. A jeżeli do tych warzyw i owoców dodamy jeszcze brokuły, nasiona roślin strączkowych i wątrobę to wzbogacimy naszą dietę o bardzo cenny kwas foliowy, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu krwiotwórczego, czyli doskonale wpływa u kobiety i mężczyzny na dotlenienie tkanek oraz w znacznym stopniu poprawia objętość i ruchliwość męskich plemników.

Dla przyszłej mamy ważne jest aby uzupełniała w swoim organizmie żelazo, które wydzielane jest z organizmu w bardzo dużej ilości z krwią menstruacyjną. Niedobory tego pierwiastka mogą prowadzić do osłabienia, niedokrwistości, zmniejszenia odporności organizmu oraz w dużym stopniu na nieprawidłowe funkcjonowanie komórki jajowej i zarodka. Najlepiej przyswajalne żelazo znajduje się w produktach zwierzęcych takich jak: czerwone mięso, wątroba czy też ryby. Badania jednak wykazały, że kobiety są dobrze chronione przed niepłodnością owulacyjną poprzez żelazo które zawarte jest w suszonych morelach oraz w warzywach takich jak: buraki czy korzeń pietruszki.

Dla przyszłego taty ważne jest aby swoją dietę uzupełnił o cynk, który znacząco wpływa na poprawę funkcjonowania narządów płciowych. Niedobory cynku znacząco zmniejszają testosteron i objętość męskiego nasienia. Aby jednak uniknąć niedoboru żelaza należy spożywać mleko i jogurty, które oprócz cynku, zawierają również wysoki poziom wapna i potasu, a te związki znacznie zmniejszają ciśnienie krwi i pomagają jej swobodnie przepływać. Żelazo znajdziemy również w nasiona roślin strączkowych, mięsie, jajach, pestkach dyni oraz w produktach zbożowych z pełnego przemiału takich jak np. pieczywo razowe.