Czasami pomimo usilnych starań, para nie może doczekać się dziecka... Niekiedy nawet metody wspomaganego rozrodu z własnym materiałem genetycznym nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Na szczęście w takich sytuacjach medycyna wychodzi naprzeciw i oferuje metody IVF z komórkami jajowymi, nasieniem, czy zarodkami, które pochodzą od dawców. Kiedy i kto powinien je rozważyć? Jak przebiega procedura i jaki jest jej koszt? Na wszystkie pytania odpowiada dr n. med. Marcel Štelcl, który w Klinice ReproGenesis spełnia marzenia par starających się o dziecko.
OvuFriend: Adopcja komórek jajowych, nasienia, czy zarodków to często bardzo trudna decyzja dla pary starającej się o dziecko. W jakich przypadkach istnieją wskazania, aby skorzystać z wymienionych metod?
dr n. med. Marcel Štelcl, Ph.D.: Adopcja komórek rozrodczych, czy zarodków to szansa na ciążę dla par, u których wiadomo, że in vitro z własnymi komórkami okaże się nieskuteczne, np. z powodu niskiej rezerwy jajnikowej (czytaj więcej: rezerwa jajnikowa), przedwcześnie wygasłej czynności jajnikowej lub braku jajników. U mężczyzn z powodu bardzo niskiej jakości nasienia (dowiedz się więcej o badaniach męskiego nasienia). Wskazaniem do metod z wykorzystaniem komórek rozrodczych od dawców, mogą być też choroby genetyczne. Fakt, to bardzo trudna decyzja, ale czasami to jedyna możliwość na posiadanie dziecka.
Zatem para, która marzy o rodzicielstwie zostaje poinformowana o możliwościach skorzystania z metod adopcji komórek jajowych, nasienia lub zarodków. Jak wygląda dalszy proces i kwalifikacja do zabiegu?
Jeśli para zdecyduje się na adopcję komórek rozrodczych, to wówczas przeprowadzamy dokładny wywiad lekarski, wykonujemy badania hormonalne, badania tarczycy i inne według historii zdrowia pacjenta. Para może przekazać nam swoje sugestie dotyczące dawców, a my oczywiście weźmiemy je pod uwagę przy doborze. Dla nas najważniejsza jest zgoda grupy krwi i cechy fenotypowe (np. kolor oczu, kolor włosów).
Czy dawstwo jest anonimowe? Czy para, która decyduje się na skorzystanie z jednej z metod ma wpływ na wybór dawczyni/dawcy? Czy wszystko pozostaje w rękach lekarzy? O co możemy prosić, czy są takie rzeczy?
W Republice Czeskiej dawstwo jest anonimowe, czyli Pacjenci nie znają tożsamości dawców. Tak jak wspomniałem wcześniej, para może nam przekazać pewne sugestie, powiedzieć na czym najbardziej zależy, co jest dla nich ważne u potencjalnego dawcy. Para uzupełnia ankietę, w której przedstawia swoje życzenia: wygląd, wykształcenie, zainteresowania. Mamy dużą bazę dawców, więc staramy się dobrać dawców tak, by jak najdokładniej odpowiadali wymaganiom pacjentów.
A jak przebiega proces wyboru dawczyni/dawcy? Czy dawcą może zostać każdy, czy taka osoba, aby oddać swoje komórki jajowe/nasienie musi spełniać określone warunki? Jaką mamy pewność, że osoba jest zdrowa, nie nadużywa alkoholu czy innych używek?
Dawcami komórek rozrodczych mogą być tylko osoby zdrowe, w wieku od 18-32 lat. Dawcy przechodzą bardzo szczegółowe badania - badani są pod względem chorób psychicznych, genetycznych, zaburzeń hormonalnych i chorób zakaźnych. Dawcą może zostać tylko osoba niepaląca. Komorki jajowe od dawców badane są zgodnie z europejską dyrektywą Rady 2004/23 / ES i ustawa nr 296/2008 Parlamentu Europejskiego i rozporządzenie 422/2008 i są wykorzystywane w leczeniu, gdzie wymagane jest korzystanie z darowanej komórki rozrodczej.
Czy mógłby Pan Doktor powiedzieć co się dzieje dalej? Czy para, który marzy o dziecku przechodzi jakieś dodatkowe badania diagnostyczne, czy właściwie od razu po zakwalifikowaniu można rozpocząć procedurę leczenia/zapłodnienia?
Para, która zakwalifikowała się do in vitro z komórkami rozrodczymi dawców, nie musi przechodzić specjalnych badań. Po ustaleniu planu synchronizacji cyklu dawczyni i biorczyni można od razu rozpocząć leczenie.
Jak to wygląda w przypadku, gdy kobieta otrzymuje komórkę jajową od dawczyni? Jak przebiega taki proces?
Najpierw wybieramy odpowiednią dawczynię. W naszej klinice używamy do zapłodnienia świeżych komórek jajowych. Z tego powodu trzeba dokładnie zaplanować synchronizację cykli miesiączkowych dawczyni i biorczyni. Biorczyni otrzymuje szczegółowy plan leczenia. W trakcie przygotowania potrzebne jest wykonanie co najmniej jednego badania USG. Badanie to może być zrobione w Polsce. W dniu punkcji para przyjeżdża do naszej kliniki w celu oddania nasienia i badania USG. Zarodki hodowane są przez 5 dni. Dowiedz się więcej, in vitro z komórką dawczyni. Co ważne, pacjentka nie musi się obawiać, że nie zrozumie planu leczenia z powodu bariery językowej. Wszystko jej wytłumaczy koordynator dla polskojęzycznych pacjentów.
A gdy to mężczyzna decyduje się na adopcję nasienia - jak wówczas przebiega procedura?
Tak samo jak w wypadku komórek dawczyni – para uzupełnia ankietę, a my na jej podstawie wybieramy dawcę nasienia. Reszta zależy od rodzaju leczenia – inseminacja, in vitro, czy adopcja zarodków. Przeczytaj, czym jest inseminacja?
A jak wygląda proces, gdy para decyduje się na adopcję zarodka? Czym się różni adopcja zarodków świeżych od adopcji zarodków mrożonych?
W przypadku adopcji zarodka para może zadecydować, czy woli zarodek mrożony, czy świeży. Zarodki mrożone przechowywane są w optymalnych warunkach, w naszym banku. Do adopcji zostały wybrane tylko jakościowe blastocysty, które podczas hodowli były całodobowo monitorowane. Zarodki przeznaczone do adopcji pochodzą wyłącznie od dawców, nie pochodzą od naszych pacjentów.
W razie wyboru zarodków świeżych przygotowania są identyczne jak w wypadku adopcji komórki jajowej, ale do zapłodnienia zostaje użyte nasienie dawcy. Po pięciu dniach hodowli pacjentka podchodzi do transferu.
Czy na koniec mógłby Pan Doktor powiedzieć, jakie są koszty wymienionych wyżej metod?
Obecnie in vitro z komórkami dawczyni kosztuje 4300 EUR, nasienie dawcy 400 EUR. Adopcja jednego zarodka mrożonego kosztuje 2200 EUR.
Bardzo dziękuję za rozmowę.