Mięśniaki macicy to bardzo powszechne schorzenie wśód kobiet. Jakie mogą być przyczyny ich powstawania? Jakie dolegliwości mogą wskazywać na problemy z mięśniakami macicy? Jak wygląda diagnoza i leczenie mięśniaków macicy?
Mięśniaki macicy - czym są?
Mięśniaki macicy to łagodne guzy w obrębie macicy. Tworzą się z tkanki mięśniowej, budującej macicę (stąd nazwa “mięśniaki”) i umiejscawiają się w lub na ścianach macicy. Często występują licznie - tylko w 10% przypadków występują pojedynczo, najczęściej diagnozuje się od kilku do kilkunastu guzków.
Mięśniaki macicy są zjawiskiem bardzo powszechnym. Przyjmuje się, że w przeciągu całego cyklu życia mogą występować aż u 3 na 4 kobiety. Występują zarówno u kobiet w wieku rozrodczym (od 20 - 50% kobiet może je mieć), jak i po menopauzie. Najczęściej jednak są spotykane u kobiet pomiędzy 35 a 45 roku życia.
Mięśniaki macicy co prawda są łagodne, ale mogą powodować wiele przykrych dolegliwości, które wpływają na jakość życia kobiety. Wśród najczęstszych są nieregularne krwawienia i plamienia z pochwy (często pomiędzy miesiączkami), a także dokuczliwy ból w obrębie miednicy. Nieleczone mogą prowadzić m.in. do problemów z płodnością, co jest szczególnie istotne podczas planowania ciąży i starań o dziecko. Mięśniaki macicy mogą skutecznie utrudniać zajście w ciążę i być bezpośrednią przyczyną niepłodności.
Mięśniaki macicy - przyczyny
Jak i dlaczego powstają mięśniaki w macicy? Niestety etiologia powstawania mięśniaków nie została do końca poznana. Niekiedy zdarza się tak, że komórki mięśniowe w macicy bardzo intensywnie się rozmnażają, mogą się rozrastać, tworząc bryły i grudki na powierzchni oraz wewnątrz ścian macicy. Nie do końca wiadomo, czym jest spowodowany rozrost komórek mięśniowych, wiadomo jednak, że estrogen (najbardziej “kobiecy” hormon) może ten rozrost stymulować - czytaj więcej: o hormonach kluczowych dla kobiecej płodności.
To też może być potwierdzeniem, dlaczego u tak wielu kobiet ok. 35-45 roku życia diagnozuje się mięśniaki macicy. Kobiety przed wkroczeniem w okres menopauzy, mają zazwyczaj wysoki poziom estrogenu (dopiero, gdy rozpoczyna się okres przekwitania, stężenie estrogenów zaczyna spadać). Można wówczas zaobserwować, że powstałe wcześniej mięśniaki “kurczą się”, zanikają i rozpadają na skutek obniżania się poziomu estrogenów w kobiecym organizmie.
Inną przyczyną powstawania mięśniaków macicy mogą być skłonności genetyczne (niektórzy twierdzą, że aż ⅓ przypadków mięśniaków macicy może być dziedziczona). Istnieje większe ryzyko powstawania mięśniaków macicy u kobiet, u których to schorzenie występowało w rodzinie.
Wg lekarzy wśród czynników, które mogą zwiększać ryzyko pojawienia się mięśniaków macicy jest wczesne nadejście pierwszej miesiączki (średnio pierwsza miesiączka pojawia się pomiędzy 11 a 13 rokiem życia), spożywanie diety bogatej w czerwone mięso i częste picie alkoholu. Ponadto nadciśnienie tętnicze, otyłość, a także Zespół Policystycznych Jajników (czytaj więcej: czym jest PCOS), mogą sprawiać, że ryzyko wystąpienia mięśniaków macicy będzie większe.
.jpg)
Mięśniaki macicy - objawy
Najczęstszymi objawami mięśniaków macicy są:
- długie, bolesne i obfite krwawienia miesiączkowe (czytaj więcej: o przyczynach bolesnych miesiączek),
- ból lub ucisk w miednicy / ból podbrzusza,
- występowanie krwawień / plamień śródcyklicznych (czytaj więcej: krwawienia międzymiesiączkowe)
- problemy z zajściem w ciążę / niepłodność,
- bolesne współżycie,
- zwiększona częstotliwość lub trudności z oddawaniem moczu (guz może uciskać pęcherz moczowy),
- zaparcia / wzdęcia / bolesne wypróżnianie (guz może uciskać odbyt).
Mięśniaki macicy mogą, ale nie muszą utrudniać zajścia w ciążę. Zdarza się tak, że kobiety nie mają żadnych objawów i dopiero po zajściu w ciążę dolegliwości pojawiają się (szczególnie dokuczliwe mogą być w 2. i 3. trymestrze ciąży). Niekiedy ciąża może przyczyniać się do rozrostu mięśniaków macicy. W takiej sytuacji, jeśli guzy są duże, mogą stwarzać ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu.
Objawy i ich nasilenie zależą przede wszystkim od wielkości, liczby i umiejscowienia mięśniaków. Warto obserwować nawet subtelne zmiany w cyklu miesiączkowym, każde nietypowe plamienie, czy krwawienie z dróg rodnych, ale także odczuwany ból (np. ból brzucha), czy inne dolegliwości, które na pierwszy rzut oka nie mają związku z płodnością. Warto zapisywać objawy w aplikacji OvuFriend, aby mieć wszystkie informacje w jednym miejscu, a w razie problemów - przekazać je lekarzowi. To daje możliwość szybszego postawienia trafnej diagnozy i włączenia planu leczenia. Oczywiście, jak w przypadku większości schorzeń, wczesne wykrycie, zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań.
Jednym z częstych powikłań przy mięśniakach macicy jest niedokrwistość (anemia), która rozwija się w efekcie obfitych miesiączek. Jeśli mięśniak macicy jest tak umiejscowiony, że uciska na pęcherz lub moczowody, może to powodować zastój moczu i sprzyjać rozwojowi bakterii. A to już prosta droga, aby rozwinęło się zakażenie dróg moczowych.
Mięśniaki macicy - diagnoza i leczenie
Jak się diagnozuje mięśniaki macicy?
Lekarz ginekolog na początek przeprowadza dokładny wywiad z pacjentką, pyta o objawy i dolegliwości, pierwszą miesiączkę, przebyte zabiegi, czy operacje, a także o ewentualne plamienia i krwawienia z dróg rodnych.
Mięśniaki macicy można zdiagnozować podczas zwykłego badania USG narządów rodnych, albo za pomocą bardziej zaawansowanych metod np. sonohisterografia - badanie macicy wypełnionej kontrastem (płynem) pod kontrolą USG, histeroskopia - badanie macicy za pomocą histeroskopu z kamerą (czytaj więcej o histeroskopii jako metodzie diagnostycznej), czy MRI, czyli w tym przypadku rezonans magnetyczny miednicy.
Jak się leczy mięśniaki macicy?
Jeśli mięśniaki macicy nie dają żadnych objawów, a kobieta jest w wieku okołomenopauzalnym, często leczenie ogranicza się do wizyt kontrolnych, na których lekarz monitoruje rozwój choroby.
Gdy mięśniaki macicy dają uciążliwe objawy lub rozrastają się w szybkim tempie, lekarz najczęściej włącza leczenie farmakologiczne lub zleca usunięcie mięśniaków. Wszystkie metody są zależne od wieku pacjentki, od etapu życia, w którym obecnie się znajduje (starania o dziecko, ciąża, zbliżająca się menopauza). a także od ilości i umiejscowienia guzów.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie farmakologiczne opiera się przede wszystkim na środkach przeciwbólowych lub przeciwzapalnych. Dodatkowo lekarz może zdecydować się na włączenie terapii hormonalnej w celu obniżenia poziomu estrogenów. Często stosowanymi w terapiach hormonalnych są analogi gonadoliberyny (GnRH), których celem jest zmniejszenie wielkości i ukrwienia mięśniaków macicy. Terapia łagodzi często dokuczliwe objawy: bóle w obrębie miednicy, a także zmniejsza obfitość miesiączek.
Usuwanie mięśniaków odbywa się najczęściej za pomocą metod:
- embolizacja mięśniaków,
- laparoskopia,
- miomektomia,
- kriomioliza
- histeroskopia.
