OvuFriend: Większość specjalistów zaleca pierwszą wizytę u lekarza, jeśli po 12 miesiącach starań kobieta nie zajdzie w ciążę. W dzisiejszych czasach pary są dość niecierpliwe - czy 12 miesięcy starań o dziecko to nie za długo dla pary, która świadomie planuje współżycie w dniach płodnych (bazując na obserwacji ciała, pomiarze temperatury i testach owulacyjnych)?
Testy oceniające płodność (badania hormonalne, badanie USG, badanie nasienia) można oczywiście przeprowadzić w każdej chwili, nawet jeszcze przed rozpoczęciem starań o ciążę. Jest to szczególnie zalecane w sytuacji współistniejących chorób wymagających stałego przyjmowania leków lub w sytuacji jakichkolwiek podejrzeń zaburzeń endokrynologicznych takich jak nieregularne miesiączki czy brak objawów owulacji. Regularne sprawdzanie objawów owulacji pozwala na wcześniejsze rozpoznanie ewentualnych problemów, co jest bardzo ważne. Rozpatrując kwestię rozpoczynania badań oceniających płodność - mówi się o granicy 12 miesięcy w przypadku kobiet młodszych niż 35 lat oraz 6 miesięcy w przypadku Pań po 35 roku życia. Obserwacja objawów płodności u kobiet może być prowadzona nawet przed podjęciem decyzji o ciąży (już teraz rozpocznij obserwacje). Im kobieta będzie wiedziała więcej na temat sygnałów swojego ciała tym łatwiej będzie mogła zauważyć nieprawidłowości wymagające wcześniejszej oceny.
Co poradziłby Pan kobietom, które pytają "Jak zajść w ciążę"? W jaki sposób kobiety, pary mogą zwiększyć swoje szanse?
Jak zajść w ciążę? Zasadniczą kwestią jest ustalenie właściwego trybu życia w przypadku par, które mają problemy z zajściem w ciążę – wyeliminowanie używek, normalizacja wagi, ustalenie aktywności fizycznej. Dodatkowo, poleca się, by Panie przyjmowały witaminę o nazwie kwas foliowy. Przed rozpoczęciem starań o ciążę powinno się również wykonać badanie cytologii szyjki macicy, badanie krwi na przeciwciała przeciw różyczce, dobrze jest też zgłosić się na przegląd stomatologiczny (próchnica zwiększa ryzyko powikłań w ciąży). Jak przygotować się do ciąży.
Największą skutecznością – w sensie szans na ciążę – cechuje się regularne współżycie (około 3 razy w tygodniu) przez cały cykl oraz codzienne w okresie bezpośrednio poprzedzającym owulację (sprawdź, kiedy masz owulację).
Co powinno zaniepokoić kobietę obserwującą swoje ciało i śledzącą swoje cykle? Co powinno skłonić ją do szybszej konsultacji z lekarzem, wcześniej niż po „przepisowych” 12 miesiącach starań?
Konsultacja u ginekologa powinna mieć miejsce zawsze przy podejrzeniu braku owulacji oraz w sytuacji nieregularności miesiączek. Za regularne cykle uważa się takie, w których wahania odstępów między kolejnymi miesiączkami nie przekraczają kilku dni do tygodnia.
Brak zmian śluzu w czasie cyklu czy przedłużające się przerwy między krwawieniami powinny skłaniać do szczegółowej weryfikacji przyczyn i podjęcia ewentualnego leczenia.
Od wielu lat leczy Pan pary starające się o dziecko, czy zauważył Pan jakieś powtarzające się „błędy” wśród par, które mają problemy z zajściem w ciążę? Na przykład jakieś stereotypy, które wydłużają drogę do macierzyństwa, zamiast ją skracać?
Najczęstszą rzeczą, która może zmniejszać szanse i powodować problemy z zajściem w ciążę jest zbyt rzadkie współżycie, często warunkowane na przykład trybem pracy. Dodatkowo, stosunkowo często zdarza się, że pomimo obecności niepokojących objawów takich jak brak zmian śluzu czy nieregularność miesiączek nie podejmuje się działań zmierzających by to wyjaśnić - jakie objawy mogą świadczyć o problemach z płodnością? Palenie papierosów może zmniejszać szanse na ciążę nawet o 30% - dotyczy to zarówno palenia przez kobiety, jak i przez mężczyzn.
Wiele par zaczyna diagnostykę w gabinetach ginekologicznych, czy to dobry pomysł? Jak długo kontynuować leczenie u lekarza ginekologa i jaka może być przewaga (jeśli taka jest) klinik leczenia niepłodności nad gabinetami lekarskimi?
Kliniki leczenia niepłodności dysponują pełnym spektrum badań diagnostycznych, co może mieć znaczenie w szybkości ustalenia odpowiedniej diagnozy oraz dobrania odpowiedniego leczenia. Bardzo ważnym elementem diagnostyki jest odpowiednie przeprowadzenie badania nasienia, które powinno być wykonane zgodnie z najnowszymi zaleceniami WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) wydanymi w 2010 roku.
Jeżeli istnieją wskazania do przeprowadzenia wstępnej diagnostyki to według mnie warto jest to zrobić w klinice medycyny rozrodu (leczenia niepłodności). W wielu przypadkach dalsza obserwacja czy – o ile potrzebne - leczenie mogą być prowadzone przez ginekologa kierującego na badania. Nie zawsze pójście do kliniki leczenia niepłodności oznacza, że to ta właśnie klinika musi się zająć leczeniem.
W swojej książce opisuje Pan szczegółowo jak wygląda pierwsza wizyta w klinice niepłodności. Czy mógłby Pan powiedzieć w jaki sposób kobieta (para) może przygotować się do takiej wizyty?
Ważne jest, by zabrać ze sobą wyniki wszystkich dotychczasowych badań oraz ewentualnie – karty obserwacyjne z pobytów w szpitalu czy przebytych zabiegów operacyjnych (nawet tych niezwiązanych z płodnością). Należy pamiętać nazwy i dawki leków, które są przyjmowane na stałe (przygotuj się do pierwszej wizyty diagnostycznej). Dobrze jest też mieć ze sobą zapisy z obserwacji cyklu. W trakcie wizyty najczęściej wykonuje się badanie USG ginekologiczne, niektóre kliniki proszą o wykonanie badania nasienia bezpośrednio przed wizytą (uzyskanie wyniku trwa zwykle do 2 godzin), w związku z czym – o ile zostanie to w taki sposób ustalone – mężczyzna powinien być po 2-5 dniach abstynencji płciowej.
Przypuśćmy, że para nie zachodzi w ciążę do 12 miesięcy, na jakie badania para powinna się przygotować?
Zwykle zaczyna się od badania nasienia, które powinno być wykonane po 2 do 5 dniach abstynencji płciowej. U Pań wykonujemy zwykle badanie USG oraz badania hormonalne. Kwalifikacja do pozostałych badań wynika z wywiadu lekarskiego oraz wyników badań podstawowych.
Jakie są podstawowe metody leczenia niepłodności (uzyskania ciąży) i od czego zależy wybór metody leczenia?
Leczenie niepłodności obejmuje między innymi diagnostykę płodności oraz stymulację jajeczkowania – metody bazujące na stworzeniu dogodnych warunków do wystąpienia naturalnej ciąży jak również metody wspomaganego rozrodu. Wśród tych ostatnich mówimy o metodach mało zaawansowanych takich jak inseminacje oraz o metodach zaawansowanych takich jak zapłodnienie pozaustrojowe z transferem zarodków popularnie nazywane in vitro.
Wyboru optymalnej techniki leczenia dokonuje się na podstawie szczegółowej analizy sytuacji dotyczącej konkretnej pary. Leczenie dobiera się indywidualnie tak, by zapewniało ono jak największą skuteczność, przy jak najmniejszym ryzyku i jak najmniejszych kosztach.
Dziękuję za rozmowę.
Więcej o dr Piotrze Pierzyńskim i jego książce na zajscwciaze.pl.